సృజన + ఆత్మక'థ'

"కోటి కోటి గుండెలలో పులకింతలు పులకింతలు
కోటి కోటి గొంతులలో ప్రభవించే ఆశయాలు
సాటి మనుషులందరిపై సౌమనస్య భావనలు
మేటి మేటి నడతలోన రేపటి మన నవ్వులు
చిరునవ్వులు చిరునవ్వులు చిరునవ్వులు"

ఆకాశవాణిలో ఆదివారం మధ్యాహ్నం ప్రసారమయ్యే "పాట నేర్చుకుందాం" కార్యక్రమంలోని పాట. పిల్లలకోసం చిత్తరంజన్‌గారు నిర్వహించే ఈ కార్యక్రమం ఆకాశవాణి హైదరాబాదు కేంద్రం నుండి ప్రసారమయేది. దాన్ని మా కడపకేంద్రం రిలే చేసేది. ఈ పాటను విని నేర్చుకొనే జ్ఞానము వయసు రెండూ నాకు లేని వయసులో మా నాయన రేడియో వింటూ నాతో రాయించి అర్థం చెబుతూ నేర్పినాడు.

ఆ తరువాత ఇదేపాటను నేను శ్రీనివాసా కాన్వెంట్లో, మా జడ్‌.పీ‌ హైస్కూల్లో, రాయచోటి భారతి స్కూల్లో, ఆ తరువాత ముక్కావారి పల్లెలో పాడిందే పాడరా పాసిపండ్ల దాసరీ అన్నట్టుగా శ్రోతలు మారినప్పుడల్లా చెడబాడి 'బహు'మతులు పోగొట్టాను/రాబట్టాను. ఇవన్నీ మరచిపోతానేమోగానీ పదేళ్ల వయసులో "బాలవిహార్" చిన్నపిల్లల కార్యక్రమంలో ఈ పాటను పాడటం మాత్రం మరపురాని అనుభవం. ఆకాశవాణి కడప కేంద్రంలో రికార్డయి ప్రసారం చేయబడిన నా ఏకైక కార్యక్రమం ఇదే.

మన ఆంధ్రదేశంలోని ఎంసెట్ జాడ్యం నన్నూ సోకిన తరువాత పాటలు, పుస్తక పఠనం, ఆటలు మొదలైనవాటిపై నా ఆసక్తి, సృజన వాడిపోయినాయి. కళ్లకు జోళ్లొచ్చినాయి. మెడిసిన్ సీటు మాత్రం రాలా. ఆ తరువాతేముందీ... కడుపు చించుకుంటే కాళ్లమీద పడుతుంది అనుకుంటుండగా తంతే బూరెల బుట్టలో పడినట్టు ఈ రంగంలోకొచ్చి పడ్డాను.

సరే, మళ్లీ పాటలోకొస్తే ఈ క్రింది చరణం అనుకోకుండానే అప్పుడప్పుడూ మనసులో మెదులుతూ ఉంటుంది. మెదిలిన ప్రతిసారీ మూడో పంక్తి గుర్తుకు రాదు. రాని ప్రతిసారీ నా నాయనకేమైనా గుర్తుందేమో అడుగాలనుకొంటాను. అనుకొన్న ప్రతిసారీ తప్పకుండా మరచిపోతాను. ఇదిగో ఆ చరణం:

"మనమూ మనమని పలికే మనసుంటే అదే మతం
సౌజన్యం, సహజీవన సౌశీల్యం మనిషి వ్రతం
---- ---- ----- ----- ---
మానవతకు విలువ పెంచి సాగాలోయ్ అనవరతం సాగాలోయ్ అనవరతం" |కోటి కోటి|

మంచి విషయం కదా! ఈ పాట రచయిత పేరు "సంపత్" అన్నట్టు గుర్తు. రికార్డింగ్ రూము సౌండ్‌ప్రూఫ్ అని తెలుసుకొని అదెలా చేస్తారోనని చాలా ఆశ్చర్యంగా ఆలోచించాను. రకరకాల మైకులు, అద్దాల గోడలు, నెమ్మదిగా తనంతట తానే మూసుకొనే తలుపు, రౌండ్‌ టేబులు, ఇడ్లీమూసల్లాంటి రికార్డింగ్ టేప్ పరికరాలు చూడటం అదే మొదటిసారి. ఒకోదాని గురించీ చాలాచాలా ఆలోచనలు.

ఫలానా ఆదివారం నా పాట రేడియోలో ప్రసారమౌతుందనగా ఆ రోజు నేను మా బంధువుల ఇంట్లో ఉన్నాను. సరిగ్గా ప్రసార సమయం దగ్గరవుతుండగా మా తాత (అమ్మ యొక్క నాన్న - ష.త.సమాసము) వాళ్లవూరికి ప్రయాణం కమ్మని అందరినీ తొందరపెట్టి, నా అభ్యంతరమనే పూచికపుల్లకు అగ్గిబెట్టడంతో రేడియోలో నా పాటను వినే అవకాశం నాకు లేకుండాపోయింది. బస్సులో ప్రయాణమౌతూ "ఈ పాటికి రేడియోలో నా పాట అయిపోయుంటుంది, ఎవరైనా విన్నారో లేదో" అని నాకు నేనే అనుకోవాల్సి వచ్చింది. మా నాయన ఆ రోజు నాతోపాటు ఉండి ఉంటే ఇదంతా జరగనిచ్చేవాడు కాదు.

ఇది జరిగిన సంవత్సరానికి బాలవిహార్ కార్యక్రమంలో ఆకాశవాణి కడపకేంద్రం పన్నెండేళ్లలోపు పిల్లలకు ఒక చిన్న పోటీ పెట్టింది. "కలసి ఉంటే కలదు సుఖం, దురాశ దుఃఖానికి చేటు, చెరపకురా చెడేవు, ..." ఇలా ఐదారు సామెతలు చెప్పి, వాటిలో ఏదో ఒకటి ఎంచుకొని దాని ఆధారంగా ఒక కథ రాసి పంపమన్నారు. ఆ కథ నేనే రాశానని, నా వయస్సు పన్నెండులోపేనని ధృవీకరిస్తూ మా పాఠశాల ప్రధానోపాధ్యాయులుంగారి చేవ్రాలు తప్పనిసరి. కథరాసి అయ్యవారి సముఖమునకు గైకొనివెళ్లగా, అసలందులో ఏముందో చూడకుండా "ఆ... అది!" అనేసి సంతకం పెట్టి, అటెస్టెడ్ అని రాజముద్రవేసి "ఫో!" అనేశారు చేపపిల్లను మళ్లీ నీళ్లలో వదులుతున్న పిల్లాడిలాగా సంబరంగా మొహంబెట్టి. ఆయన ఆ కథను చదివి మెచ్చుకొని ఏమైనా సవరణలు సూచిస్తారేమోననుకొనడం వల్ల కొద్దిపాటి నిరాశ. రాజముద్రితమైన పిదప/తదుపరి/తరువాత ఆ పత్రమును రిజిస్టర్డ్ పోస్ట్ చేసి ఇంటికొచ్చేశాను.

అదే నా మొదటి కథ. ఈనాటివరకూ అదే చివరిదీనూ.

కథ ఎలా రాశానో గుర్తులేదుగానీ ఇతివృత్తం ఏమిటంటే - వీరబల్లెలాంటి ఒక చిన్న ఊరిలో ఒక శెట్టిగారు కిరాణాషాపు పెట్టుకొని భార్యాపిల్లలతో సంతోషంగా జీవిస్తుంటాడు. ఆయన పక్కనే ఉంటున్న మరో ఆసామికి కాలం కలిసొచ్చి ధనయోగం పట్టడంతో మంచి మేడ కట్టేస్తాడు. నడమంత్రపుసిరి కలిగించిన మిడిసిపాటుతో ఆసామి ఇల్లాలు పెడసరంగా మాట్లాడటంతో శెట్టిభార్య నొచ్చుకుంటుంది. తానెంతగానో ఇష్టపడే పడతి తనఎదుట బొటబొటా కన్నీరుకారుస్తూ వగచి వాపోవడాన్ని శెట్టి భరించలేకపోతాడు. ఆసామికి ఇల్లాలికి దీటుగా తనఇల్లాలిని చూసుకోవాలనే తాపత్రయంలో ఆవేశంలో ఆస్తులు తెగనమ్మి డంబాలకై ఖర్చుచేసి చిక్కుల్లోపడతాడు. తానెంత పెద్దతప్పు చేస్తున్నాడో ఆలస్యంగానైనా గ్రహించి ఆ మొగుడూపెళ్లాలిద్దరూ ఊహాలోకాన్ని వదలి ఇహలోకంలోకి రావడంతో కథ ముగుస్తుంది. నేనెంచుకున్న సామెత - "పులిని చూసి నక్క వాతలు పెట్టుకొన్నట్లు".

ఈ కథ పోటీలో మొదటిస్థానం సంపాదించింది. కానీ అది రేడియోలో ప్రసారమైనప్పుడు నేను వినలేకపోయాను. స్కూలు మరి. అలా నా రెండు కార్యక్రమాలూ నేను వినలేదు. నేను తప్ప మిగతా అందరూ విన్నారు. "కర్మణ్యేవాధికారః తే, మా ఫలేషు, కదా చిన్నా!?" అని చిన్నికృష్ణుడు చిన్నప్పుడే చిన్నపిల్లలకు అర్థమయ్యేలా చెప్పేశాడంటారు, మీరేమైనా విన్నారా?.

పెద్దబాలశిక్షలో ఒక కథ ఉంది. ఎద్దును బెదిరించాలని ఒక మూర్ఖపు కప్ప తన పొట్టను పెద్దదిగా చేసి బుసకొడుతూ, ఉపిరి పీల్చి పీల్చి పొట్టపగిలి చస్తుంది. ఈ కథే నా కథకు మూలం. ఇలా ఒకదాని నుండి మరోటి సృష్టించడమే కదా సృజనకు నాంది. మీగ్గానీ సాలూరి రాజేశ్వరరావు గారబ్బాయి కోటి గుర్తొస్తున్నాడా? కోటి కోటి గుండెలలో పులకింతలు పుట్టించే మంచి సంగీతాన్ని ఆయన సృజించారు కూడా కదా! :)

కాబట్టి కామ్రేడ్స్ ఇంతకూ నేన్‌జెప్పేదేమిటంటే (యమగోలలో అన్నగారు) - రేడియోలో పిల్లల కార్యక్రమాలు వినడం, వినిపించడం, పెద్దబాలశిక్ష చదివించడం, వీటన్నిటి వెనక తల్లి/తండ్రి శ్రధ్ధవహించడం వల్ల ఒక సామాన్యుడైన పిల్లకాయ యొక్క తలకాయ కాస్త పెద్దకాయ అవుతుంది. వాడు కోటి కావచ్చు, రెహమాన్ అయినా అయిపోవచ్చు ఆశ్చర్యంలేదు. చిన్నపిల్లలలో సహజంగా ఉండే సృజనశక్తిని పెంపొందించడం తల్లిదండ్రుల బాధ్యత. "హూఁ... ఇట్టాటి బేకార్ మాటలు యింటా గూసుంటే మావోనికి మార్కులొచ్చినట్టే" అంటారా? ఎక్కువ కష్టపడకుండా మార్కులు రావాలంటే మెదడు లేతచిగురులాగా ఉండాలంటారు తెలిసినవారు. సిలబస్ చట్రంలో మెదడును బిగించేస్తే చిగురించే లక్షణాన్ని అనగా సృజనాత్మకతను కోల్పోయి మొద్దుబారునని అనుభవపూర్వకంగా చెబుతున్నాను నేను.

సిలబస్ తప్ప ఇంకే పుస్తకంతోనైనా తమ బిడ్డను చూస్తే - "వీడు మన వంశ వినాశనానికై శాపవశమున జన్మించిన కలుపుమొక్క" అని తీర్మానించి, "ఈ పోటీ ప్రపంచంలో ...." అని చాలా సీరియస్‌గా మొదలుబెట్టి జన్మమధ్యంలో మళ్లీ వాడు కోలుకోకుండా చికిత్స జరిపే తల్లి, తండ్రి, గురువు మొదలగు దైవములను చూస్తుంటాము.

మార్కుల మాఫియా, ర్యాంకుల మాయా రెసిడెన్షియల్ స్కూళ్లలో కాలేజీలలో తమ పిల్లలను మగ్గబెడుతున్న వారందరూ తాము ఏ ప్రవాహంలో కొట్టుకుపోతున్నారో కొట్టుమిట్టాడుతున్నారో ఒక మారు ఆగి గమనించాలి.


"ఈ పోటీ ప్రపంచంలో ...." అనే సీరియస్ సీనియర్ సిటిజనులు తాము తేలికపడటానికై ఒకసారి చూడవలసిన సన్నివేశం "గోదావరి నదీ తీరంలో....". "ఔనన్నా కాదన్నా" అనే చిత్రంలో ధర్మవరపు సుబ్రహ్మణ్యంగారి అద్భుత పాటవం - "గోదావరి నదీ తీరంలో... వెన్నెల వెలుగులో ... మేం ఒంటరిగా స్నానమాచరిస్తున్నాం... మాకు అల్లంత దూరంలో ... ముగ్గురు దేవతా స్త్రీలు వివస్త్రలై జలకాలాడుతున్నారు..." ఇలా తమ భావుకతను అక్కడికక్కడ ప్రదర్శించగలగడమే సృజన. కదా!?